Turunçgil ve muzun en çok yetiştiği bölge Akdeniz’dir. Kışı ılık olan iklimlerde yetişen turunçgiller, kireçli toprak sever.
Akdeniz, Güney Ege, Güney Marmara kıyıları turunçgil yetişmesi için Türkiye’nin en uygun kesimleridir. Antalya, Mersin illeri Türkiye’nin en büyük turunçgil üreticileridir. Dünyada ise Çin, Brezilya, İtalya, Amerika, Meksika, Hindistan ve Mısır en büyük narenciye üreticileri arasında sayılabilir.
Dünyada turunçgiller ihracatı en çok bu ülkelerden yapılırken, Türkiye kendi tüketiminin büyük çoğunluğunu Anadolu’da yaptığı üretimle karşılamaktadır.
Ülkemizde, 2,3 milyon tona ulaşan narenciye üretimi Akdeniz ve Ege Bölgesinde, sahil kesimlerinde yetişmektedir. Ülkemizde elma ile üzümden sonra en fazla yetiştirilen ve aynı zamanda en çok ihracatı yapılan meyve turunçgildir. Ticari anlamda üretim incelendiğinde gerek Türkiye, gerekse dünyada portakallar, limonlar, mandarinler ve altıntoplar en çok üretimi yapılan türlerdir.
Turunçgil meyvelerinin kabuk rengi yetiştirildiği bölgenin iklim özelliklerine göre yeşil, sarı ya da turuncu renkte olabilir.
Kış mevsiminin yaklaşmasıyla turunçgiller tezgâhlarda yerini almaya başladı. Narenciye ya da turunçgiller dediğimizde, turunç, portakal, mandalina, greyfurt, limon gibi ekonomik değeri yüksek olan ve yapraklarını dökmeyen Citrus cinsi meyve ağacı türlerini içine alan bitkileri kastediyoruz.
Portakal: Turunçgiller familyasından C vitamini açısından zengin olan üyesidir. Boyu 2-10 m arasında değişen bir ağaç türüdür. Sert ve dayanıklı yapraklarının düze kenarları vardır. Yaprakları sert dayanıklı ve düz kenarlıdır. Sadece C vitamini bakımından değil aynı zamanda da B vitamini, potasyum, kalsiyum, magnezyum da içeriyor. Lifler, organik asitler ve şeker açısından da oldukça zengin olan portakal kış aylarının en çok tüketilen ve en bilinen meyveleri arasıda gelmektedir. Kabuk kısmının altında sarı ya da kırmızı renkte bol sulu ve dilimli olan özü bulunmaktadır. Kabuklarından portakal esansı, çiçeklerinden ise portakal çiçeği esansı elde edilmektedir. Meyve olarak tüketilmesinin yanı sıra reçel ve konservesi de yapılan portakal ayrıca ilaç sanayisinde de kullanılmaktadır.
Mandalina: Mandalina da nadide, çok şifalı, vitamin kaynağı bir kış meyvesidir. Hele hele ağacını gördüğünüzde görüntüsüne bayılırsınız. Büyük bir mandalina ağacı uzaktan bile çok hoş bir görüntüye sahiptir. Çekirdekli ve çekirdeksiz çeşitleri mevcuttur.
Yüksek miktarda çeşitli antioksidanlar içerir. Soğuk algınlığı ve grip, nezle gibi hastalıklara yakalanmamak için özellikle kış aylarında bolca tüketip vücuda C vitamini almakta yarar vardır. Hepatit, kolesistit gibi hastalıklara karşı faydalıdır. Susuzluğu giderir. Astım ve bronşit gibi hastalıklara karşı şifalıdır. Mide ve bağırsak florasını temizler. Vücuttaki pamukçuk ve tırnaklardaki mantarlara karşı iyileştirici etkiye sahiptir. İştah açar ve öksürüğün iyileşmesine yardımcı olur.
Greyfurt: Acı ve ekşi tadıyla bilinen kış meyvelerinden olan greyfurt, bir narenciye türüdür. Greyfurtun ilk yetiştirildiği yer Batı Hint Adaları’ndan bir olan Barbados’tur. Dünya genelinde yetiştirilmeye daha sonra başlanmıştır. Türkiye’de ise üretimine yaklaşık 10 yıldır devam edilmekte ve yoğunluklu olarak da tüketilmektedir. Kış meyvelerinden olan greyfurtun içi görünüş olarak portakala benzer. Ancak beyaz ve kırmızı renkte olanları da yetişmektedir. Çekirdekli ve çekirdeksiz çeşitleri vardır. Greyfurt meyvesi vitamin, protein, lif ve mineral açısından bir besindir. İçeriğinde barındırdığı kolesterol çok az derecedir. Greyfurt, folatlar bakımından da zengin bir meyvedir.
Limon: C vitamininin bağışıklık sitemi, kalp damar sağlığı ve hastalıklardan daha çabuk kurtulmak için ne kadar önemli bir vitamin olduğunu hepimiz biliyoruz. Limonun diğer faydalarını bir kenara bıraksak bile, kabuğu soyulmuş bir adet limon yemek, günlük C vitamini ihtiyacının yarısını karşılıyor. Tabii bütün bir limonu olduğu gibi yemek bazılarımız için ekşi tadı nedeniyle imkansız olabilir; ancak limonu su ile karıştırarak, çayınıza ekleyerek, salatalarınızda kullanarak tüketebilirsiniz. Limon sadece gıda olarak tüketildiğinde değil, saç ve cilt bakımında veya ağız sağlığını korumak için önerilen çeşitli bitkisel reçetelerde kullanıldığında da oldukça faydalıdır. Limonun bir başka önemli özelliği ise bağırsakları, böbrekleri ve karaciğeri temizleyen etkisiyle vücudu serbest radikallere karşı koruması ve buna bağlı olarak görülen pek çok hastalığa yakalanma riskini düşürmesidir.
Bergamot: Bergamot; bitkiler aleminin, kapalı tohumlar bölümünün, iki çenekliler sınıfının, sapindales takımının, sedef otugiller ailesinden bir yarı canlıdır. Anavatanı Hindistan’ın batısıdır. Türkiye’de Adana, Hatay ve Mersin civarında yetiştirilmektedir.Çiçekleri küçüktür ve beyaz renklidir, meyveleri ise küre biçiminde veya armuda benzemektedir. Boyu ortalama 5-7 cm arasındadır.
Bergamotun faydaları ise; Yağı depresyon için çok etkili olmaktadır. Sakinleştirici ve rahatlatıcı özelliği uyku düzenindeki bozukluklara iyi gelmektedir. Böbreklerin çalışmasını düzenler. Mikropları etkisizleştirmede bire birdir.
Kamkat: Dünya halkları arasında da "kumquat ya da komquot" adlarıyla anılan meyveye "altın portakal" diyenler de var. Doğu Asya ve Çin'de doğal olarak yayılış gösteren çalı biçimindeki kamkat; portakal, mandalina, bergamot ve limon gibi turunçgiller ailesinin bir meyvesidir. Biçimi tıpkı limona, rengi ise portakala benzer. Ama limon ve portakalın kabuğunu soyarak yersiniz; kamkatın kabuğunu soymanıza gerek yoktur.Kokusu bergamotu andırır ve elinizde tuttuğunuz kamkatın kokusu uzun süre gitmiyor. Ayrıca tadı da çok tatlıdır. Kamkat, çiğ olarak tüketilebildiği gibi, reçel, marmelat, meyve suyu, şekerleme, kek, pasta yapımında da kullanılıyor. Çin lokantalarında yemeğin sonunda yenen bir tatlı çeşididir aynı zamanda. Kamkat C vitamini yönünden çok zengin bir bitki. 100 gramında 151 miligram C vitamini var. Kas ve doku oluşumu için gerekli olan bu vitamin diğer mineral ve vitaminlerin daha iyi kullanılmasına da yardım ediyor. C vitaminine günlük gereksinimiz ise 30 miligram. Yani günlük 20 gram kamkat, günlük C vitamini ihtiyacımızı karşılıyor.
Turunç: Turunç sedefotu familyasından olup, 1 ila 6 m boylarında kışın yapraklarını dökmeyen bir ağaçtır. Turunçgillerin anasıdır. Limon portakal greyfurt turunç aşı yapılarak elde edilir. Turunç meyvesi sarı turuncu renkte mandalinadan kücük ve ovalimsidir, meyvesi acı ekşimsidir. Turunç çiçeğinden turunç esansı çıkartılırken kabuğu ve tanelerinden ekşisi ve marmelatı da yapılır.Turuncun çiçeğinden, kabuğundan ve kabuğundan yararlanılarak şifa bulmak mümkün. İçeriğinde estem, fenolen, aldehiden, glikodidler, asid, tanen, hesperain, C vitamini, kabuğunda ise dlimpnen maddesi bulunur. Turunç çiçeğinin güzel bir kokusu olup suyunun içilmesi halinde sinirleri yatıştırır, bayılmalarda kişiyi kendine getirir. Bebek ve çocuklarda huzursuz anlarında sakinleştirmek için faydalanılır. Herhangi bir yan etkisi yoktur.
Ekleyen:Silifke Sepeti
Eklenme Tarihi: 2.04.2018 00:00:00
Sosyal Medya'da Paylaş: